10 | Charpentier Gustave

Gustave Charpentier (Frans: Dieuze, Moselle, 25 juni 1860 – 18 februari 1956, Parijs) was een Franse componist, vooral bekend van zijn opera Louise.

Charpentier was de zoon van een bakker en met de hulp van een rijke weldoener studeerde hij viool aan het conservatorium van Lille voordat hij in 1881 naar het conservatorium van Parijs ging. Daar volgde hij compositielessen bij Jules Massenet (vanaf 1885) en had een reputatie van zijn professoren willen choqueren. In 1887 won hij de Prix de Rome voor zijn cantate Didon. Gedurende de tijd dat hij in Rome was, schreef hij de orkestsuite Impressions d'Italie en begon hij te werken aan het libretto en de muziek voor wat zijn bekendste werk zou worden, de opera Louise.
Charpentier keerde terug naar Parijs, vestigde zich in Montmartre en bleef componeren, onder meer op teksten van Charles Baudelaire en Voltaire. Uiteindelijk voltooide hij Louise, en het werd aanvaard voor productie door de Opéra-Comique. Het is een realistisch portret van het Parijse arbeidersleven en wordt soms beschouwd als een Frans voorbeeld van verismo-opera.
De première van Louise op 2 februari 1900 onder leiding van André Messager was meteen een succes. Al snel werd dit werk in heel Europa en Amerika uitgevoerd en kreeg Charpentier veel bijval.

Het lanceerde ook de carrière van de Schotse sopraan Mary Garden, die tijdens een vroege uitvoering de titelrol overnam. Eind 1935 begeleidde de componist de verkorte partituur die werd gebruikt in een studio-opname van ongeveer 70 minuten van de opera, gedirigeerd door Eugène Bigot. Een verfilming van het werk volgde in 1939 met Grace Moore in de titelrol. Bij de heropleving van Louise in de Opéra-Comique op 28 februari 1950, ter gelegenheid van de 50ste verjaardag van de oprichting en de 90ste verjaardag van de componist, hoopte men dat Charpentier zelf de uitvoering zou dirigeren, maar André Cluytens deed dat samen met de componist het uitvoeren van de 'Chant de l'apothéose' na de 3e Akte.
Louise wordt vandaag nog steeds af en toe uitgevoerd, met de sopraanaria "Depuis le jour", een populair recitalstuk.

In 1902 richtte Charpentier het Conservatoire Populaire Mimi Pinson op, bedoeld om de werkende meisjes van Parijs gratis kunstonderwijs te geven. Hij werd echter onproductief als componist. Hij werkte aan een vervolg op Louise, Julien, ou la vie d'un poète, maar het werd snel vergeten na de lauw ontvangen première in 1913. De rest van zijn extreem lange leven schreef Charpentier nauwelijks meer muziek.
Toch was hij geen kluizenaar. Tijdens de Eerste Wereldoorlog begon hij het Œuvre de Mimi Pinson en Cocarde de Mimi Pinson om gewonde soldaten te helpen. Hij werd bekroond met het Légion d'honneur in 1900, werd een Commandeur in 1930, en een Grand Officier in 1950. In 1934 dirigeerde hij een opname van zijn Impressions d'Italie met een Parijs symfonieorkest.
Charpentier's broer Victor (ook geboren als Dieuze, op 23 juli 1867) was cellist in het orkest van de Opera van Parijs en later dirigent van populaire symfonieconcerten in Parijs. In 1931 publiceerde Marc Delmas een biografie van Charpentier getiteld Gustave Charpentier et le Lyrisme Francais.